1 Aylık Bebeklerde Uyku ve Gelişim Rehberi

Bu rehber, Çocuk Gelişim Uzmanı Melike Dürdane Gürbüz Ünalmış tarafından gözden geçirilmiştir. @uzm.melikegurbuz

1 Aylık bebekler ne kadar uyur, ne kadar uyanık kalır?

Günde kaç kez emzirme veya mama ile besleme yapılmalı?

1 Aylık bebeğin fiziksel ve zihinsel gelişimi nasıl olur?

Bebeğiniz artık 1 aylık! Bu minicik ve şaşırtıcı varlığın hayatınıza katılmasıyla birlikte günlük yaşantınızın ne kadar değiştiğine inanmak zor olabilir. 1 aylık bebekler, ebeveynlerine tamamen bağımlıdır. Büyük ihtimalle siz de bu yepyeni sürecin içindeyken bebeğinize aşık olmuşsunuzdur bile.

Geçen ayın başındaki halinize göre artık çok daha fazla şey bildiğinizi hissediyor olabilirsiniz ve bu oldukça normal. Çünkü içgüdülerinize güveniyor, bebeğinizi önceliyorsunuz ve 1 aylık bebek gelişimi ile ilgili okuyarak bilinçleniyorsunuz—bu da işinizi ne kadar ciddiye aldığınızın en güzel kanıtı.

Bu rehberde, bebeğinizin 1.ayına dair merak ettiğiniz birçok konuyu daha yakından tanımanıza yardımcı olacak bilgiler ve gündelik hayatınızı kolaylaştıracak öneriler bulacaksınız. Uyku düzeninden beslenmeye, gelişimden bakım ipuçlarına kadar pek çok başlık sizi bekliyor.

1 Aylık Bebeklerde Öne Çıkan Noktalar

• Bu dönemde bebeğiniz başını dik tutma gibi temel motor becerileri üzerinde çalışır. Kas gelişimi için karın üstü zamanları (tummy time) uygulamaya başlayabilirsiniz.
• Bebekler bu süreçte iletişim kurma becerilerini de geliştirmeye başlar. Yakında size gülümseyecek ve çeşitli sesler çıkaracaktır.
• Doğum sonrası kendi ruh halinizi takip etmeyi unutmayın. Eğer yaşadığınız duygular lohusalık hüznünün ötesindeyse ve yoğun bir üzüntü hali varsa, vakit kaybetmeden bir uzmana başvurun.

1 Aylık Bebeklerde Kilo ve Boy Gelişimi

Erkek bebekler

3,60-5,50 kg / 50-56 cm

Kız bebekler

3,30-5,40 kg / 49-54 cm

Büyüme atakları döneminde sık emme ve huzursuzluk normaldir.

Bebeğiniz hâlâ küçük olsa da doğumdan bu yana epey yol kat etti. Doğduğundan bu yana ortalama 700-900 gram kadar kilo almış ve yaklaşık 4-5 cm uzamış olabilir. Baş çevresi de yaklaşık 2-3 cm artış göstermiştir.

Peki, 1 aylık bebek kaç kilo olmalı? Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından hazırlanan persentil verilerine göre:

• Kız bebekler için ortalama kilo: 3,30 – 5,40 kg
• Kız bebekler için ortalama boy: 49 – 54 cm
• Erkek bebekler için ortalama kilo: 3,60 – 5,50 kg
• Erkek bebekler için ortalama boy: 50 – 56 cm

Bu değerler elbette her bebek için aynı olmayabilir. Her bebek farklı bir hızda büyür. Önemli olan, bebeğinizin kendi büyüme eğrisine göre sağlıklı bir şekilde ilerliyor olmasıdır.

Unutmayın: Bebeğinizin 6. haftadan itibaren bir büyüme atağı yaşaması muhtemeldir. Bu dönemde daha sık emme isteği gösterebilir. Özellikle geceleri huzursuzluk, beslenme ve uyku düzeninde bozulmalar gibi sinyaller, bebeğinizin büyüme dönemine girdiğini gösterebilir.

1 Aylık Bebeklerde Gelişim Dönüm Noktaları ve Hareket Becerileri

1 aylık bebeğiniz hâlâ oldukça küçük ve narin görünebilir ama bu ay boyunca hızlı ve etkileyici gelişimlere tanıklık edeceksiniz. Ufukta birçok gelişim dönüm noktası sizi bekliyor:

• Motor beceriler giderek netleşmeye başlar. Hareketleri başlangıçta narin olsa da, önümüzdeki iki ay boyunca daha kontrollü hâle gelir ve boyun kasları güçlenir. 2. aya geldiğinde başını kendi başına kısa süreliğine tutabilir.
• İşitme duyusu tamamen gelişmiştir ve tanıdık seslere, özellikle sizin sesinize, başını çevirerek tepki verebilir.
• 1 aylık bebek ne kadar görebilir? Görme yetisi keskinleşiyor. Yaklaşık 20–30 cm mesafedeki nesnelere odaklanabilir; bu da genellikle sizin yüzünüz anlamına gelir! Zamanla daha uzaktaki nesneleri de görebilecek.
• Koku alma duyusu da gelişiyor. Tatlı kokuları severler (ekşi veya acı kokular onlara pek hoş gelmez). Eğer emziriyorsanız, anne sütünüzün kokusunu ayırt edebilir; hem kokusunu hem de tadını çok iyi tanır.
• 2.aya yaklaşırken, siz gülümsediğinizde o da size gülümsemeye başlayabilir.
• Önümüzdeki haftalarda birlikte oynarken agulama ve ünlü harf sesleri çıkarma gibi sevimli sesler duyabilirsiniz. Bu sesler zamanla daha da artar.

Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?

Her bebeğin gelişimi farklı ilerler ancak bazı durumlar dikkat gerektirir. Aşağıdaki durumlar doktorunuza başvurmak için bir işaret olabilir:

• Yavaş besleniyor, emmeyi başaramıyor, emerken terliyor, morarıyor ya da sık sık şiddetli kusuyorsa
• Parlak ışıkta göz kırpmıyorsa
• Yüksek seslere tepki vermiyorsa
• Gözleriyle nesneleri odaklamıyor veya hareket eden bir nesneyi takip etmiyorsa
• Çenesi titriyor veya dokunmayla geçmeyen tekrar eden hareketler gösteriyorsa
• Kollarını ve bacaklarını yeterince hareket ettirmiyorsa
• Kolları ve bacakları aşırı gevşek ya da aşırı sert görünüyorsa

1 Aylık Bebeklerde Refleksler

1 aylık bebeklerde görülen refleksler şunlardır:

• Köklenme refleksi: Bebeğinizin ağız kenarına dokunduğunuzda başını o yöne çevirip ağzını açar. Bu refleks, meme veya biberonu bulup beslenmeye başlamak için yardımcı olur. Genellikle 4. aya kadar sürer ve emmeye hazırlık sağlar.
• Emme refleksi: Yanağına veya dudağına hafifçe dokunduğunuzda emme hareketi başlar.
• Moro refleksi: Ani ses veya hareketle irkilir; başını geriye atar, kollarını ve bacaklarını açar, sonra tekrar toplar ve ağlayabilir. Bu refleks yaklaşık 2. aya kadar devam eder.
• Avuç içi yakalama refleksi: Avucuna dokunduğunuzda parmağınızı sımsıkı kavrar. Genellikle 5–6. aya kadar devam eder.

1 Aylık Bebeklerde Sağlık ve Yaygın Görülen Durumlar

Kolik olabilir—günde 3 saatten uzun ağlama varsa takip edilmeli.

Göbek fıtığı normaldir ama sertlik, kızarıklık ya da huzursuzluk varsa doktorunuza başvurun.

Cilt soyulması 3 haftadan uzun sürdü ve kızarıklık, tahriş varsa doktorunuza danışın.

1 Aylık Bebeklerde Ağlama ve Kolik

1 aylık bebeklerin sık ağlaması oldukça normaldir—bu bazen açlıktan, bazen de fazla uyarılmış olmaktan kaynaklanabilir. Bebeğinizin ağlamalarına karşılık vermeniz önemlidir, ancak kendi ruh sağlığınızı da göz ardı etmeyin.

Bebeğinizin sadece huysuz mu yoksa kolik mi yaşadığını merak ediyor olabilirsiniz. Kolik, genellikle günün aynı saatlerinde olmak üzere haftada en az üç gün, günde üç saatten fazla süren ağlama ataklarıyla kendini gösterir. Endişeleniyorsanız mutlaka doktorunuza danışın. Küçük bir rahatlatıcı bilgi: Kolik şikâyetleri genellikle 3 ila 4. aylarda azalmaya başlar.

Göbek Fıtığı

Bebeğinizin göbek deliği çevresinde hafif bir şişlik fark ediyorsanız panik yapmayın; bu durum göbek fıtığı olabilir ve bebeklerin yaklaşık %20’sinde görülür. Göbek bağı düştükten sonra o bölgedeki kas dokusu zamanla kapanır; kapanmadığında bağırsakların bir kısmı dışarıya doğru çıkabilir gibi görünür. Bebeğiniz ağladığında ya da ıkındığında bu şişlik daha belirgin hâle gelebilir. Çoğu zaman bu durum 1 ila 2 yaşlarına kadar kendiliğinden düzelir. Ancak fıtık sertse, ciltte kızarıklık veya koyulaşma varsa ya da bebek ağrıdan dolayı huzursuzsa mutlaka doktorunuza başvurun.

Deri Soyulması

Doğumdan sonraki ilk birkaç haftada bebeğinizin cildinde soyulmalar görülebilir. Bu, rahimdeki amniyon sıvısından dış dünyaya geçişe vücudun verdiği tamamen doğal bir tepkidir. Genellikle kol ve bacaklarda başlar, ama sırt, karın ve popo çevresinde de olabilir. Bu soyulmalar genellikle iki hafta içinde kendiliğinden geçer ve özel bir tedavi gerektirmez. Cildi nemli tutmak, kimyasal içeren ürünlerden kaçınmak önemlidir. Soyulma üç haftadan fazla sürerse, ciltte kızarıklık ya da tahriş varsa mutlaka doktorunuza danışın.

Yenidoğan Hıçkırığı ve Gaz Problemleri

Hıçkırıklar bebeklerde sık görülür ve genellikle zararsızdır. Bebek çok hızlı veya fazla miktarda emdiğinde oluşabilir. Bazen hafif reflü ile birlikte görülebilir. Hıçkırık başladığında bebeğinizin gazını çıkarmak en etkili çözümlerden biridir. Böylece sindirimi kolaylaşır.

Hıçkırıkları önlemek için:

• Biberonla besliyorsanız, emzik ucunda hava kalmamasına dikkat edin.
• Emziriyorsanız, bebeğin iyi kavradığından emin olun.
• Beslenme sonrası bebeği dik pozisyonda bir süre tutmak da faydalı olabilir.

Eğer hıçkırığa huysuzluk, sırtını geriye atma, fazla kusma ya da reflü eşlik ediyorsa doktorunuza danışmanız önerilir.

1 Aylık Bebeklerde Doktor Kontrolleri ve Aşılar

Amerikan Pediatri Akademisi (AAP), bebeklerin 1 aylık olduğunda çocuk doktoruna kontrole gitmesini önermektedir. Bu ziyarette doktor, bebeğinizin boyunu, kilosunu ve baş çevresini ölçer, gelişim takibini yapar ve beslenme, uyku gibi konularda sorularınızı yanıtlar.

Ayrıca bu kontrolde genellikle hepatit B aşısının ikinci dozu önerilir. Eğer henüz yaptırmadıysanız, bebeğinizi RSV’ye karşı da aşılatmak için iyi bir zamandır—özellikle doğum mevsimi sonbahar sonu veya kış aylarıysa. Net bilgi için mutlaka doktorunuza danışın.

1 Aylık Bebeklerde Beslenme Düzeni Nasıl Olmalı?

1 aylık bebekler için beslenmede en önemli ilke, bebeğin ihtiyaçlarına göre hareket etmek yani “isteğe bağlı besleme” yöntemidir. Eğer bebeğiniz kilo alımı açısından sağlıklı ilerliyor ve düzenli olarak altını kirletiyorsa, belirli bir saate bağlı kalmanız gerekmez. Bu dönemde sık emzirme oldukça yaygındır—özellikle günün ilerleyen saatlerinde.

1 Aylık Bebek Ne Kadar Yemeli?

• Anne sütüyle beslenme: Emziriyorsanız, bebeğiniz genellikle her 1,5 ila 3 saatte bir emmek isteyecektir. Bu da günde yaklaşık 7 ila 9 kez emzirme anlamına gelir. Bebeğin ne kadar süt aldığına dair çok fazla endişelenmeyin. Bebek doymaya başladığında emmeyi bırakır, memeden uzaklaşır ya da uykuya geçer. Yakında daha verimli emmeyi öğreneceği için, beslenme süreleri kısalmaya başlayabilir.
• Biberonla beslenme: Eğer bebeğinizi mama ile besliyorsanız, genellikle 3 ila 4 saatte bir 90-120 ml arası mama içecektir. Unutmayın, bu miktar bebeğe göre değişebilir. Şimdiye kadar bebeğinizin açlık sinyallerini fark etmeye başlamış olabilirsiniz—belki de artık onun “açım!” ağlamasını tanıyorsunuzdur.

1 Aylık Bebeklerde Uyku Düzeni ve Gece Uyanmaları

Bu bölüm, Uyku Eğitmeni Rabia Gürbüz’ün uzman katkısıyla hazırlanmıştır. @uykukuzusu

Gece Uykusu

10-11 Saat

Gündüz Uykusu

4–5 Saat

Toplam Uyku Süresi

14–16 Saat

1 aylık bebekler, 24 saatlik bir periyotta ortalama 15,5 saat uykuya ihtiyaç duyar. Ancak bu süre 14 ila 16 saat arasında değişebilir ve tamamen normal kabul edilir. Bu uykunun yaklaşık  4 ila 5 saati gündüz, 10 ila 11 saati ise gece gerçekleşir.

Bu dönemde gece boyunca uyanmalar çok yaygındır—çünkü bebeğinizin midesi küçüktür ve sık sık beslenmeye ihtiyaç duyar.

1 Aylık Bebekler İçin Günlük Uyku Rutini ve Örnek Program

1 aylık bebekler için kesin bir programa bağlı kalmak çoğu zaman kolay olmayabilir. Bu dönemde bebeğinizin uyku düzeni henüz oturmamıştır ve genellikle ihtiyaçlarına göre şekillenir. Ancak sakinleştirici bir uyku rutini oluşturmak ve gündüzleri bolca ilgi göstermek, uyku alışkanlıklarının gelişmesine yardımcı olabilir.

Bu ayda bebeğinizin uyanıklık süresi oldukça kısadır—genellikle 45 ila 60 dakika civarındadır. Bu da sık sık uykuya dalacağı anlamına gelir.

Günlük uyku düzenini daha iyi anlamak adına, Uyku Eğitmeni Rabia Gürbüz’ün uzman katkısıyla hazırlanmış örnek bir programı aşağıda bulabilirsiniz:

 

 

1 Aylık Bebekler İçin Oyun ve Etkinlik Önerileri

1 aylık bir bebek henüz çok fazla şey yapamıyor gibi görünse de, sizinle geçireceği oyun zamanı hem eğlenceli hem de gelişimi için oldukça değerli olabilir. Nereden başlayacağınızı bilmiyorsanız, aşağıdaki öneriler iyi birer başlangıç olabilir:

• Bebeğinizle konuşun. Onunla iletişim kurmak için asla erken değildir. Ses tonunuzu değiştirerek konuşun, göz teması kurun ve o an ne yapıyorsanız onu anlatın. Bez değişimi sırasında olanları açıklayabilir, aile üyelerini tanıtabilir veya odadaki nesneleri anlatabilirsiniz. Bebeğiniz sizin sesinizi sever ve söylediğiniz her şeyi dikkatle dinler.
• Kitap okuyun. Renkli resimli kitaplar ya da kalın karton kitaplar kullanarak bebeğinizi kitaplarla tanıştırın. Yapılan araştırmalar, erken dönemde kitap okumanın dil gelişimini desteklediğini gösteriyor. Üstelik bu anlar, aranızdaki bağı da güçlendirir.
• Komik yüz ifadeleri yapın. Bebekler yüzlere bayılır! Burnunuzu buruşturun, dilinizi çıkarın ya da abartılı bir öpücük yüzü yapın. Şimdilik sadece sizi izleyerek eğlenecek ama zamanla sizin mimiklerinizi taklit etmeye ve kendi yüz ifadelerini denemeye başlayacak.
• Çıngırak ve oyuncaklar kullanın. Bu dönemde bebekler hareket eden nesneleri gözleriyle takip etmeye başlar. Renkli bir çıngırağı sallayın ya da bir topu sağdan sola hareket ettirin—bebeğinizin başını çevirmeye başladığını görebilirsiniz.
• Dışarı çıkın. Temiz hava hem sizin hem de bebeğiniz için iyi gelir. Birlikte yapacağınız kısa yürüyüşler, bebeğinizin dış dünyayı tanımasına katkı sağlar. Farklı görüntüler, kokular ve sesler duyuları uyarır; ayrıca sizin için de güzel bir değişiklik olur.
• Karın üstü zamanı yapın. Gün içinde toplamda yaklaşık 30 dakika karın üstü zamanı hedefleyin. Bu hem kas gelişimini destekler hem de bebeğinizin aktif kalmasına yardımcı olur.

1 Aylık Bebeği Olan Ebeveynler İçin Tavsiyeler

Ebeveynliğin ilk ayını geride bırakırken, hem bebeğinizin hem de kendinizin ihtiyaçlarını dengelemeye yavaş yavaş alışıyor olabilirsiniz. Bu dönemi biraz daha kolaylaştırmak için aşağıdaki ipuçlarına göz atabilirsiniz:

Doğum Sonrası İyileşme Süreci

Herkesin iyileşme süreci farklıdır; ancak doğumdan sonraki dönemde bazı temel konular hakkında bilgi sahibi olmanız önemlidir:

• Doğum sonrası kanama. Lohusalık döneminde vajinal akıntı (loşi) görülmesi doğaldır. Bu akıntı ilk günlerde adet kanamasına benzer şekilde yoğun olabilir, sonra giderek azalır ve genellikle altı hafta içinde sona erer. Günlük ped kullanımı yeterli olacaktır. Ancak ped saatte bir tamamen doluyorsa ya da şiddetli ağrınız varsa doktorunuza başvurun.
• Ağrı yönetimi. Doğum sonrası kramplar, eklem ağrıları, dikiş bölgelerinde sızlama ya da hemoroit gibi durumlarla karşılaşabilirsiniz. Sıcak su torbası, doktorunuzun önereceği ağrı kesiciler, spreyler ya da oturma banyoları bu dönemi daha rahat geçirmenize yardımcı olabilir.
• Sezaryen bakımı. Sezaryen doğum yaptıysanız iyileşmeniz yaklaşık altı hafta sürebilir. Bu süre boyunca ağır kaldırmaktan kaçının, yaranızı enfeksiyondan koruyun ve doktorunuzun bakım önerilerine uyun. Ağrı şiddetlenirse mutlaka doktorunuza başvurun.
• Emzirme zorlukları. Herkes için emzirme süreci kolay olmayabilir. Göğüslerde doluluk, çatlaklar, süt azalması ya da mastit gibi problemler yaşanabilir. Doğru emzirme pozisyonları ve destek için bir emzirme danışmanından yardım alabilirsiniz.

Doğum Sonrası Ruh Sağlığına Dair Tavsiyeler

Bebek doğduktan sonra yaşanan hormon değişiklikleri, ruh halinde dalgalanmalara neden olabilir. İşte dikkat etmeniz gereken bazı noktalar:

• Lohusalık hüznü mü, doğum sonrası depresyon mu? lohusalık hüznü genellikle doğumdan sonraki ilk günlerde ortaya çıkar, hafif dalgalı bir ruh haline yol açar ve bir iki hafta içinde kendiliğinden geçer. Ancak bu durum daha yoğun ve uzun süreli duygusal sıkıntıya dönüşüyorsa doğum sonrası depresyon söz konusu olabilir. Bu durumda mutlaka bir uzmandan destek alın.
• Artan kaygılara dikkat. Yeni doğan bir bebekle birlikte kaygıların artması çok doğaldır. Ancak bu kaygılar günlük yaşamınızı etkiliyorsa ya da fiziksel belirtiler (nefes darlığı, kas gerginliği, baş dönmesi vb.) eşlik ediyorsa profesyonel destek almanız önemlidir.
• Kendinize vakit ayırın. Tüm enerjinizi bebeğinize yöneltmeniz çok doğal ama siz de varsınız. Gün içinde kendinize ait küçük molalar vermek, sizi yeniden dengeye getirir ve iyi hissettirir.

1 Aylık Bebek Bakımına Dair İpuçları

Bebeğinizin bakımında dikkat etmeniz gereken bazı temel noktalar:

• Islak bez takibi. Bebeklerin yeterince beslendiğinden emin olmanın yollarından biri, bez sayısını takip etmektir. Günde 6’dan fazla ıslak bez genellikle yeterli beslenmeye işaret eder.
• Kundaklama. Uykuya geçişi kolaylaştırmak için kundaklama işe yarayabilir. Ancak bebeği her zaman sırt üstü yatırmalı, kundak çok sıkı olmamalı ve ağırlıklı battaniyeler kullanılmamalıdır. Bebeğiniz dönmeye başladığında (genellikle 3-4 aylıkken) kundak bırakılmalıdır.
• Konak bakımı. Konak, bebeğin saçlı derisinde görülen sarımsı ve kalın kabuklanmalardır. Genellikle doğumdan sonraki birkaç hafta içinde ortaya çıkar ve zamanla kendiliğinden geçer. Bebeğin saçını nazikçe yıkamak ve yumuşak bir fırçayla taramak yardımcı olabilir.

Bu Ay Unutmayın!

Bu ay, hem sizin hem de bebeğiniz için yeni bir düzene alışma süreci olacak. İşte unutmamanız gereken bazı önemli adımlar:

• Bebeğinizin 1 aylık doktor kontrolünü gerçekleştirin.
• Emziriyorsanız, doktorunuza D vitamini damlası takviyesi hakkında danışın.
• Aşı takvimini gözden geçirin.
• 2 aylık kontrol randevusunu şimdiden planlayın.
• Doğumdan yaklaşık 6 hafta sonra yapılması gereken kendi doğum sonrası kontrolünüzü ihmal etmeyin.
• Eşinizle birlikte (bebeğiniz uyurken evde bile olsa) küçük bir akşam aktivitesi planlayın.
• 1 aylık bebek fotoğrafı çekmeyi unutmayın; bu ayı anımsayacak en güzel karelerden biri olabilir.

Uyarı: Bu rehber, ebeveynlerde farkındalık yaratmak amacıyla hazırlanmıştır. Tanı koyma, tedavi önerme ya da kişiye özel sağlık tavsiyesi sunma amacı taşımaz. Bebeğinizin uyku, gelişim veya sağlık durumuyla ilgili özel bir endişeniz varsa mutlaka bir çocuk doktoruna danışmanızı öneririz.