Bu rehber, Çocuk Gelişim Uzmanı Melike Dürdane Gürbüz Ünalmış tarafından gözden geçirilmiştir. 
@uzm.melikegurbuz 
10 Aylık bebekler ne kadar uyur, ne kadar uyanık kalır?
Günde kaç kez emzirme veya mama ile besleme yapılmalı?
10 Aylık bebeğin fiziksel ve zihinsel gelişimi nasıl olur?
10 aylık oldu bile! Artık evde küçük bir yürümeye hazırlanan minik olduğuna göre, hayat biraz daha hareketli ve kaotik olabilir. Ama kabul edelim, o sıcacık sarılmalar ve tatlı öpücükler her şeye değiyor.
Her gün bebeğinizin gelişimine tanıklık etmek heyecan verici olabilir. Yine de, bu dönemde kararlarınızdan emin olamamak veya “10 aylık bebekler neler yapmalı?” gibi sorularla kendinizi sorgulamak hâlâ çok normal.
İlk doğum günü yaklaşırken siz de ebeveynlikte daha emin adımlar atıyor olabilirsiniz. Bebeğinizin hareket kabiliyeti arttıkça, farklı tatlara alışması kolaylaştıkça ve uykuları biraz daha düzene girdikçe; yeni gelişim soruları da gündeme gelebilir.
Bu rehberde, bebeğinizin 10.ayına dair merak ettiğiniz birçok konuyu daha yakından tanımanıza yardımcı olacak bilgiler ve gündelik hayatınızı kolaylaştıracak öneriler bulacaksınız. Uyku düzeninden beslenmeye, gelişimden bakım ipuçlarına kadar pek çok başlık sizi bekliyor.
10 Aylık Bebeklerde Öne Çıkan Noktalar
- 10 aylık bebeğiniz artık koltuklara ya da sehpalara tutunarak kendini yukarı çekebilir, yani “cruising” denilen aşamaya geçmiş olabilir. Hatta çok yakında ellerini bırakmayı bile deneyebilir! Bu nedenle evdeki eşyaların sabit ve güvenli olduğundan emin olun.
- Ev güvenliğini daha önce sağlamış olsanız bile, bebeğiniz emeklerken, sürünürken ya da ayağa kalkmaya çalışırken her an gözlem altında olması önemli. Bu dönemde keşfetme isteği güçlüdür ama denge becerileri hâlâ gelişme aşamasındadır.
- Ve en tatlı gelişmelerden biri: “Anne” ya da “baba” kelimelerini bu ay duyabilirsiniz! Henüz başlamadıysa bile, ilk kelimeleri yakında duyabilirsiniz. Kulaklarınız tetikte olsun.
10 Aylık Bebeklerde Kilo ve Boy Gelişimi
Erkek bebekler
7,70-10,90 kg / 73,40 cm
Kız bebekler
6,80-10,00 kg / 71,03 cm
Büyüme atakları döneminde sık emme ve huzursuzluk normaldir.
10 aylık bebeklerin ortalama kilosu kız çocuklarında 8,5 kg, erkek çocuklarında ise yaklaşık 9,1 kg civarındadır. Boy uzunluğu ise kız bebeklerde ortalama 71,3 cm, erkek bebeklerde ise 73,4 cm olarak ölçülür. Bu dönemde bebekler ayda yaklaşık 1–1,5 cm uzayabilir ve 250–500 gram arası kilo alabilir.
Eğer bebeğinizin kilosu yeterince artmıyor gibi görünüyorsa, doktorunuzla görüşmek en doğrusu olacaktır. Uzmanlar genellikle bu durumda yoğurt, yumurta, avokado gibi daha yüksek kalorili gıdaların artırılmasını önerebilir. Ancak genel olarak bebeğiniz büyüme eğrisini sağlıklı şekilde takip ediyorsa, gelişiminin yolunda olduğu kabul edilir.
10 Aylık Bebeklerde Gelişim Dönüm Noktaları ve Hareket Becerileri
10 aylık bebeklerin ortalama kilosu kız çocuklarında 8,5 kg, erkek çocuklarında ise yaklaşık 9,1 kg civarındadır. Boy uzunluğu ise kız bebeklerde ortalama 71,3 cm, erkek bebeklerde ise 73,4 cm olarak ölçülür. Bu dönemde bebekler ayda yaklaşık 1–1,5 cm uzayabilir ve 250–500 gram arası kilo alabilir.
Eğer bebeğinizin kilosu yeterince artmıyor gibi görünüyorsa, doktorunuzla görüşmek en doğrusu olacaktır. Uzmanlar genellikle bu durumda yoğurt, yumurta, avokado ve fıstık ezmesi gibi daha yüksek kalorili gıdaların artırılmasını önerebilir. Ancak genel olarak bebeğiniz büyüme eğrisini sağlıklı şekilde takip ediyorsa, gelişiminin yolunda olduğu kabul edilir.
10 aylık bir bebeğin neler yapabileceği, gelişim hızına bağlı olarak farklılık gösterebilir. Ancak bu dönemde sıkça gözlemlenen bazı gelişim adımları vardır:
- Emekleme: 10 aylık bebeklerin büyük kısmı artık emeklemeye başlamıştır. Ancak emeklemeyen bir bebek için hemen endişelenmek gerekmez. Bazı bebekler bu evreyi atlayarak doğrudan yürümeye geçebilir. Bebeğinizin en sevdiği oyuncağı biraz uzağa koyarak onu emeklemeye teşvik edebilirsiniz.
- Destekle ayakta durma : Bebeğiniz mobilyalara tutunarak ayağa kalkmaya ve yan yan ilerlemeye başlamış olabilir. Önümüzdeki aylarda, bu tutunarak yürüme çabaları yerini bağımsız adımlara bırakabilir.
- El becerileri: Artık başparmak ve işaret parmağını kullanarak nesneleri tutabilir.Bu beceriye “pense kavrama” denir. Heyecanlandığı nesnelere parmağıyla işaret edebilir. Parmaklarıyla kendi kendine beslenmeye başlaması da yaygındır. Bu dönem, “bay bay” yapmayı ve öpücük göndermeyi öğretmek için harika bir zamandır.
- Konuşma becerileri: 10 aylık bebeklerin yaklaşık yarısı “anne” veya “baba” gibi sözcükleri anlamlı bir şekilde kullanmaya başlar. Önümüzdeki birkaç ay içinde kelime dağarcıkları 1 ila 3 kelimeye ulaşabilir.
Bebeğiniz her yeni günle birlikte çevresine daha çok tepki vermeye, el ve vücut hareketlerini daha kontrollü kullanmaya ve ilk sözcüklerini oluşturmaya başlar. Bu dönem, ebeveynler için hem heyecan verici hem de şaşırtıcı anlarla doludur.
10 Aylık Bebeklerde Duyusal Gelişim
10 aylık bir bebek yalnızca çevresindeki sesleri duymakla kalmaz; bu sesleri tanımaya da başlar. Artık yalnızca yeni bir ses değil, hangi sesin ne anlama geldiği konusunda da fikir sahibidir.
- Bebeğiniz artık yalnızca sesleri duymuyor, aynı zamanda tanıyor: sizin sesinizi, kardeşinin sesini, zil sesini ve daha fazlasını…
- Önemli olduğunu düşündüğü seslere dikkat kesilirken, ilgisiz sesleri göz ardı edebilir.
- Ellerini daha bilinçli kullanır: Elinde çıngırak varsa sallar, oyuncakta düğme görürse basar. Neye nasıl tepki vereceğini yavaş yavaş öğrenir.
Bu dönemde duyusal gelişim, bebeğinizin çevresini keşfetme ve anlamlandırma sürecinin önemli bir parçasıdır. Sesler, objeler ve hareketler arasındaki ilişkileri kurmaya başlar. Bu da hem bilişsel gelişim hem de motor beceriler açısından önemli bir adımdır.
10 Aylık Bebeklerde Sağlık ve Yaygın Görülen Durumlar
Bebeğinizin sağlığıyla ilgili sorular her ay değişebilir. Bu ayın en çok merak edilen konularından biri, artan hareketlilikle birlikte güvenlik önlemlerinin nasıl alınacağıdır. Özellikle oto koltuğu, evdeki keskin kenarlar, prizler ve temizlik ürünleri gibi detaylar bu dönemde daha da önem kazanır.
Ayrıca bazı bebeklerde bu dönemde kusma, diş çıkarma kaynaklı huzursuzluk ya da hafif ateş gibi durumlar gözlenebilir. Bu belirtiler çoğu zaman geçicidir; ancak kusma sıklaştıysa ya da eşlik eden başka belirtiler varsa doktorunuza danışmanız önemlidir.
İlaç kullanımı konusunda da dikkatli olunmalı. Özellikle ağrı kesici veya ateş düşürücü gibi ilaçlar verilirken bebeğinizin kilosuna göre doz ayarlaması yapılmalı ve mutlaka doktorunuzla görüşülmelidir.
Bu ay ayrıca herhangi bir zorunlu aşı bulunmaz. 12. ay kontrolü yaklaşmadan önce, bebeğinizin gelişim adımlarını gözlemlemeye devam edin. Henüz tamamlamadığı beceriler varsa, önümüzdeki haftalarda bu adımları yakalayabilir. Her bebeğin gelişim ritmi kendine özgüdür; önemli olan bu süreci dikkatle takip etmek ve ihtiyaç duyulduğunda uzman desteğine başvurmaktır.
10 Aylık Bebeklerde Beslenme Düzeni Nasıl Olmalı?
Bu ay da bebeğinizi emzirmeye veya biberonla beslemeye devam edebilirsiniz. Ancak artık katı gıdaların miktarı arttıkça, aldığı anne sütü veya formül miktarında bir miktar azalma gözlemleyebilirsiniz. Bununla birlikte, 10 aylık bebeğiniz kendi kendine beslenme konusunda daha bağımsız davranmaya başlar. Biberonu, alıştırma bardağını veya pipetli bir bardağı kendi başına tutabilir; mama sandalyesinde önüne konan muz parçalarını yakalayabilir. (Ancak bebeğinizi yemek yerken hiçbir zaman yalnız bırakmamalısınız!)
10 Aylık Bebek Ne Kadar Beslenmeli?
Bebeğinizin iştahı artmış olabilir ve pek çok farklı besini denemeye açık bir dönemdedir.
- Emzirme: Genellikle günde 4–5 kez emzirme yeterlidir; ancak her emzirilen bebek farklılık gösterebilir. Önemli olan bebeğinizin tok ve memnun görünmesi, memenin emzirme sonrası yumuşaması ve bebeğinizin sağlıklı kilo alımının devam etmesidir. 10. ayda emzirirken diş çıkaran bebeklerde ısırma davranışı başlayabilir.
- Biberonla Besleme: Bu dönemde günde 4–5 defa, 180–240 ml (6–8 oz) formül mama verilmesi genellikle yeterlidir. 10 aylık bir bebeğin biberonu reddetmesi yaygın bir durumdur Eğer bebeğiniz sağlıklıysa ve acıktıysa mutlaka bir şekilde yemek yiyecektir. Ancak beraberinde ateş, huzursuzluk gibi hastalık belirtileri varsa, doktora danışmak gerekebilir. Hiçbir şey yememesi ya da içmemesi durumunda mutlaka doktorla iletişime geçilmelidir.
- Süt Sağma: Anne sütüyle beslenen bir bebek günde ortalama 750 ml (yaklaşık 25 oz) süt alır. Bu miktarı günlük öğün sayısına göre bölebilirsiniz. Örneğin günde 5 öğün emziriyorsanız, her bir öğünde yaklaşık 150 ml (5 oz) anne sütü hedeflenebilir.
10 Aylık Bebeklerde Uyku Düzeni ve Gece Uyanmaları
Bu bölüm, Uyku Eğitmeni Rabia Gürbüz’ün uzman katkısıyla hazırlanmıştır. @uykukuzusu 
Bu dönem bazı ebeveynler için uykusuz gecelerin geri döndüğü bir zaman olabilir. Bebeğiniz daha önce deliksiz uyuyorsa bile, 10. ayda aniden geceleri uyanmaya, hatta ağlayarak uyanmaya başlayabilir. Bunun nedeni, bu dönemde yaşanabilen uyku gerilemesi olabilir. Emekleme, ayağa kalkma ya da eşyalara tutunarak yürüme gibi yeni becerileri öğrenen bebekler, gece uykusunda bu hareketleri tekrar etmeye çalışabilir. Hal böyle olunca, yeniden uykuya dalmak da zorlaşabilir.
Bazı bebekler ise geceleri sadece ebeveynlerini özler ve yakınlık ister. Gece uyanmaları her bebekte aynı şekilde olmaz; ancak çoğu bebek bu dönemdeki uyku düzeni değişikliklerini birkaç hafta içinde atlatır.
10 Aylık Bebeklerde Günlük Rutin ve Örnek Uyku Programı
10 aylık bebeklerin çoğu artık günde iki gündüz uykusuna ihtiyaç duyar—biri sabah saatlerinde, diğeri öğleden sonra. Gece uykuları ise 11 hatta 12 saate kadar uzayabilir. Hatta bazı bebekler bu uzun gece uykularını hiç uyanmadan geçirebilir; bu da birçok ebeveyn için kutlamaya değer bir gelişmedir!
Günlük uyku düzenini daha iyi anlamak adına, Uyku Eğitmeni Rabia Gürbüz’ün uzman katkısıyla hazırlanmış örnek bir programı aşağıda bulabilirsiniz:
10 Aylık Bebekler İçin Oyun ve Etkinlik Önerileri
10 aylık bebeğinizle geçirdiğiniz zaman artık çok daha etkileşimli, çok daha eğlenceli! Hem sizinle kurduğu bağ güçleniyor hem de motor ve bilişsel becerileri hızla gelişiyor. İşte birlikte geçirdiğiniz zamanı hem keyifli hem de öğretici kılmak için bazı oyun ve etkinlik önerileri:
- Düğmeli, kapaklı, aç-kapa mekanizmalı oyuncaklar bu dönemde oldukça ilgisini çekebilir. Aynı şekilde, karşılıklı top yuvarlamak da hem eğlenceli hem de etkileşimli bir oyun haline gelir. “Ce-e” veya “el çırpma” gibi oyunları da artık sizinle birlikte oynayabilir.
- El-göz koordinasyonu her geçen gün gelişiyor. Küçük bloklar ya da iç içe geçen kaselerle kule yapmasını teşvik edin. Bu, hem dikkat süresini hem de bilişsel becerilerini destekler.
- Saymayı oyun hâline getirin. Oyuncakları, meyveleri ya da bezleri birlikte saymak, sayılarla erken tanışmasını sağlar. Henüz saymasa da sesleri ve ritmi zihnine kazımaya başlar.
- Taklit oyunlarına ilgi duymaya başlamış olabilir. Bir oyuncağı besliyormuş gibi yapmak gibi basit hayal oyunları, sosyal ve dil gelişimi için çok değerlidir. Yere oturup pelüş hayvanlarla ya da oyuncak yemeklerle birlikte oynayabilirsiniz.
- Kısa ve ritmik çocuk şarkıları söyleyin. “Mini mini bir kuş” ya da “Arı vız vız” gibi basit şarkılar, kelime dağarcığını desteklemenin en keyifli yoludur.
Bu oyunlar sadece eğlenceli anılar oluşturmaz, aynı zamanda bebeğinizin duygusal ve zihinsel gelişimini de güçlendirir. Her an birlikte keşfederek büyüyorsunuz!
10 Aylık Bebeği Olan Ebeveynler İçin İpuçları
10 ayı geride bıraktınız ve artık bebeğinizle birlikte geçirdiğiniz günler hem daha keyifli hem de daha hareketli. Bu süreçte hem bebeğinizin hem de sizin ihtiyaçlarınıza kulak vermek çok önemli. İşte hem kendiniz hem de bebeğiniz için dikkate alabileceğiniz bazı ipuçları:
Doğum Sonrası İyileşme İpuçları
10 ay geçmiş olsa da, kendinize iyi bakmanın önemi hâlâ geçerli. Yeterli beslenme, hareket, zihinsel uyarım (örneğin sadece çocuk kitapları değil, sizi de besleyen içerikler okumak) ve uyku hâlâ ihtiyaçlarınız arasında. Elbette bir bebekle tüm bunlara zaman ayırmak zor olabilir, ancak çevrenizden yardım istemekten çekinmeyin. Eğer ruh hâlinizle ilgili zorlanmalar yaşıyorsanız—örneğin doğum sonrası kaygı veya depresyon gibi—bir uzmandan destek almanız önerilir.
10 Aylık Bebek Bakım Önerileri
Bebeğiniz artık kendi başına küçük keşifler yapıyor, oyuncaklarını tanıyor ve çevresini anlamlandırmaya çalışıyor. Bu dönemde hem fiziksel hem de sosyal gelişimi hızlanırken, günlük bakım rutinlerinde de bazı küçük değişiklikler yaşanabilir.
Biberondan Bardak Geçişine Hazırlık
10.ayda bazı bebekler biberondan alıştırma bardağına geçmeye başlayabilir. Ancak bu süreç her bebekte farklı ilerler. Kulplu, devrilmeyen ve kolayca tutulan bardaklar başlangıç için iyi bir tercih olabilir. Eğer hemen kabul etmiyorsa sabırlı olun. Bardakla nasıl içildiğini göstererek örnek olabilirsiniz. Amerikan Pediatri Akademisi, biberondan tamamen bardağa geçişin 12–18 ay arasında tamamlanmasını öneriyor—yani hâlâ vaktiniz var.
Kreş Araştırmaları Başlasın mı?
Henüz erken gibi görünse de, bazı aileler bu dönemde kreş araştırmalarına başlamak isteyebilir. Kreş seçimi oldukça kişisel bir konu olduğundan, ailenizin ihtiyaçlarına göre bir öncelik listesi belirlemek iyi bir başlangıç olabilir. Ücret, çalışma saatleri, öğretmen nitelikleri, hasta çocuk politikaları, açık hava süresi ve medya kullanımı gibi kriterleri değerlendirmeniz faydalı olur. Eğitim programları da göz önünde bulundurulabilir—özellikle ileride okul öncesi hazırlıkları söz konusu olduğunda.
İlk Saç Kesimi İçin Hazırlık
Eğer minik kuaför randevusuna hazırsa, bebeklerle çalışmaya alışkın bir kuaför seçmeniz işinizi kolaylaştırır. Randevuyu oluştururken bu ilk saç kesimi olduğunu mutlaka belirtin. Böylece biraz daha fazla zaman ayrılabilir ve bebeğinizin alışması için uygun bir ortam sağlanabilir.
Arabada Yolculukları Kolaylaştırın
Bebeğinizle araba yolculukları yaparken oyuncaklar kurtarıcı olabilir. Ancak güvenlik her zaman öncelikli olmalı. Yumuşak ve hafif oyuncaklar ani frenlerde veya çarpmalarda tehlike oluşturmaz. Ayrıca, bebek koltuğunun tutma yerlerine oyuncak asmak önerilmez. Bunlar gevşeyip fırlayabilir ve riske neden olabilir.
Bu Ay Unutmayın!
- 12. ay doktor kontrolü için şimdiden randevu alın.
- Bebeğinizin ilk doğum günü partisi için hazırlıklara başlayın. Davetiyeleri genellikle bir ay öncedengöndermek önerilir.
- 10. ay dönüm noktası fotoğrafını çekmeyi unutmayın; bu özel anı ölümsüzleştirmek için güzel bir fırsat.
- Bebeğiniz yeni beceriler kazanıyor—yürümeye hazırlanıyor, kelimeler söylemeye başlıyor. Onu bu süreçte nazik ve pozitif bir şekilde teşvik edin.
Bebeğinizin ilk yaşına sadece iki ay kaldı. Zaman ne kadar hızlı geçiyor, değil mi? Bu dönüm noktalarının her biri ayrı birer hazine. Bu anların kıymetini bilin ve birlikte geçirdiğiniz her günü doyasıya yaşayın.
